Wśród Funduszy strukturalnych wyróżniamy 4 instrumenty:

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFFR
Europejski Fundusz Społeczny EFS
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej EFOiGR
Instrument Finansowy Ukierunkowania Rybołówstwa IFUR

Oraz dodatkowo Fundusz Spójności, który nie podlega regułom takim jak pozostałe fundusze. Podział środków finansowych pomiędzy poszczególne fundusze przedstawia wykres poniżej.

Wykres Procentowy podział środków z Funduszy Strukturalnych w latach 2000-2006

Źródło: Jankowska A., Kierzkowski T., Knopik R., Fundusze Pomocowe dla Polski po Akcesji – Fundusze Strukturalne i Fundusz Spójnosci, Warszawa, czerwiec 2003 r. 

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFFR

Ten fundusz powstał w 1975 r. w związku z reformą, która była spowodowana rozszerzeniem Unii Europejskiej o Irlandię, Danię i Wielką Brytanię. Został on utworzony głównie pod wpływem nacisków Wielkiej Brytanii, która chciała w ten sposób zrekompensować sobie wysokie składki do budżetu unijnego. Na lata 2000-2006 możliwości interwencyjne funduszu regulują Rozporządzenie Ramowe (1260/99/WE) w sprawie funduszy strukturalnych i Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 12.07.1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (1783/99/WE). Zasoby EFRR służą głównie do współfinansowania:

 

• inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz tworzenia i zabezpieczania trwałych miejsc pracy, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw
• inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie stałego zatrudnienia
  infrastruktury
• rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury
• ochrony i poprawy stanu środowiska
• strefy badawczo-rozwojowego.

Z tego funduszu mogą być również współfinansowane tzw. duże projekty, których koszt jest większy niż 50 mln. euro i obejmujące ekonomicznie niepodzielną serię prac, spełniających ściśle określoną funkcję techniczną i posiadające jasno określone cele. Projekty te będą negocjowane bezpośrednio z Komisją Europejską. To ona ocenia projekty w razie potrzeby konsultując się z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (zgodnie z art. 25-26 Rozporządzenia 1260/99/WE).

Europejski Fundusz Społeczny EFS

Fundusz ten powstał w 1957 r. na mocy Traktatu ustanawiającego EWG. Jednak po raz pierwszy zastosowano go dopiero w 1960 roku. Reguluje je Rozporządzenie 1783/99/WE.  Wspiera on i uzupełnia działalność Państw Członkowskich przeznaczoną na rozwój rynku pracy i zasobów ludzkich, zwłaszcza w ramach wieloletnich planów krajowych działań na rzecz zatrudnienia. Priorytety realizowane w ramach ESF można zawrzeć w 5 obszarach wsparcia:

 

• aktywna polityka rynku pracy
• przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego
• kształcenie ustawiczne
• doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adapcyjnego) oraz rozwój przedsiębiorczości
• zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet w rynku pracy

Ponad wymienione powyżej kwestie w ramach ESF mogą być finansowane projekty dotyczące rozwoju lokalnego, równości szans, rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz zrównoważonego rozwoju.

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej EFOiGR

Powstał on w 1964 r. na mocy postanowień zawartych podczas formułowania Traktatów Rzymskich. Można go podzielić na Sekcję Orientacji, która jest zaliczana do funduszy strukturalnych oraz Sekcję Gwarancji, która jest zaangażowana w finansowanie Wspólnej Polityki Rolnej poprzez instrumenty rynkowe. Podstawą prawną funkcjonowania tego funduszu jest Rozporządzenie Rady 1257/99 z 17 maja 1999 r., dotyczące wsparcia rozwoju wsi przez EFOiGR. Dodatkowym Rozporządzeniem wykonawczym Komisji Europejskiej ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania tego funduszu jest Rozporządzenie 1750/99. Można zauważyć przesunięcie punktu ciężkości w interwencjach finansowych z polityki rolnej na politykę wspierania obszarów wiejskich.

 

• inwestycje w gospodarstwach rolnych
• pomoc dla młodych rolników i szkolenie zawodowe
• pomoc na rzecz wcześniejszego przechodzenia na emeryturę
• pomoce kompensacyjne dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania lub obszarów objętych uwarunkowaniami środowiskowymi
• środki rolno-środowiskowe
• poprawa przetwórstwa i komercjalizacji gospodarstw rolnych
• rozwój i przetwarzanie zasobów leśnych
• rozwój obszarów wiejskich

Instrument Finansowy Ukierunkowania Rybołówstwa IFUR

Powstał on w 1993 r. w ramach Małej Reformy funduszy strukturalnych. Podstawą jego funkcjonowania jest Rozporządzenie Rady UE z dnia 21 czerwca 1999 r. dotyczące instrumentów finansowych skierowanych na politykę rybołówstwa (1263/99/WE).

 

• uzyskania równowagi pomiędzy nakładem połowowym a dostępnymi i odtwarzalnymi zasobami ryb
• modernizacji i odnowy floty rybackiej
• poprawy warunków pracy i bezpieczeństwa na statkach rybackich i w portach
• poprawy jakości ryb i produktów rybnych oraz wzrostu wartości dodanej ryb i produktów rybnych
• ożywienia obszarów zależnych od rybołówstwa oraz zależnych od chowu i hodowli ryb
• rozwoju akwakultury
• ochrony obszarów morskich
• wyposażenia portów rybackich
• promocji produktów rybnych i wzrostu spożycia ryb w Polsce