Rozmowa z Andrzejem Wilkiem, Prezydentem Miasta Żyrardowa.

Ogólnopolskie media donoszą o niewłaściwym i niewystarczającym wykorzystaniu pieniędzy z UE jakie zostały przyznane Polsce na lata 2007 – 2013. Jak ta sytuacja odnosi się do Żyrardowa? Czy naprawdę są tak duże opóźnienia w uruchamianiu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego, służącego pozyskiwaniu środków unijnych samorządom z terenu Mazowsza?

Andrzej Wilk: Niestety, rzeczywiście nie jest dobrze. Są prawie dwuletnie opóźnienia, jeśli chodzi o przygotowanie procedur służących rozdysponowaniu funduszy UE z okresu programowania 2007-2013. Można nawet powiedzieć, że z perspektywy samorządów są to stracone dwa lata.
Jeśli chodzi o konkrety, najłatwiej jest mi ocenić sytuację na Mazowszu, gdyż Żyrardów ubiega się o dofinansowanie inwestycji głównie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO MW), w ramach którego na Mazowsze trafi aż 1,8 mld euro. Ze statystyk i publikacji prasowych wynika, że Mazowsze najgorzej dystrybuuje unijne pieniądze. Pierwsze konkursy zostały ogłoszone dopiero w czerwcu 2008 r., czyli z ponad półtorarocznym opóźnieniem. Kolejne konkursy przesunięto na pierwszy kwartał 2009 r. (wciąż jeszcze nie zostały ogłoszone), a co najgorsze z naszego punktu wiedzenia, konkurs dotyczący rewitalizacji miast Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych planuje ogłosić dopiero w czwartym kwartale 2009 r.
Jak do tej pory nie podpisano ani jednej umowy z beneficjentami na Mazowszu w ramach RPO – to pokazuje, że minęły dwa lata, a w naszym regionie nie ruszyła ani jedna inwestycja współfinansowana z funduszy UE.

Miasto Żyrardów złożyło 9 wniosków o dofinansowanie z funduszy UE w ramach RPO. Proszę przypomnieć jakie były to projekty? Czy znamy ich dalsze losy?

Andrzej Wilk: W odpowiedzi na ogłoszone w czerwcu 2008 r. konkursy Gmina Żyrardów złożyła 9 wniosków, w tym priorytetowy dla naszego Miasta projekt dotyczący Rewaloryzacji zabytkowych obiektów Resursy i Kręgielni oraz ich adaptacji na cele kulturalno - artystyczne. Wniosek został złożony 12 września 2008 r., po dwóch miesiącach, 20 listopada, otrzymaliśmy pismo informujące o tym, iż wniosek przeszedł pomyślnie etap oceny formalnej i został przekazany do oceny merytorycznej dokonywanej przez Komisję Konkursową. Mamy początek lutego i nadal nie wiemy jaki jest wynik dalszej oceny. To pokazuje jak długo trwa proces oceny złożonych wniosków.
Kolejne projekty złożone przez Żyrardów dotyczą dróg m.in. budowy ulicy Ziołowej, przebudowy ulicy Okrzei, przebudowy ulicy Limanowskiego, przebudowy ul. Al. Partyzantów i Pl. Piłsudskiego. Z 7 wniosków „drogowych”, 6 przeszło pozytywnie ocenę formalną, w trakcie oceny jest jeszcze projekt „Budowa ulic Konopnickiej i Spokojnej oraz przebudowa ulicy Kasztanowej - dróg dojazdowych do cmentarza w Żyrardowie”.

Czy uzyskanie pozytywnej oceny formalnej jest tym najtrudniejszym etapem?

Andrzej Wilk: Tak bym tego nie określił. Pozytywna ocena formalna nie gwarantuje uzyskania dofinansowania, a jedynie kwalifikuje do kolejnej rundy rywalizacji. Wnioski staramy się przygotowywać z dużą dokładnością i starannością, dlatego też z większą obawą oczekujemy wyników etapu oceny merytorycznej. Prawda jest bowiem taka, że nawet wniosek poprawny formalnie i merytorycznie niekoniecznie otrzymuje dofinansowanie. Potrzeba jeszcze trochę przysłowiowego szczęścia. Podam taki oto przykład. Nasz projekt „Wyrównanie szans edukacyjnych uczniów żyrardowskich szkół gimnazjalnych” złożony w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki uzyskał 99,5 na 100 możliwych do uzyskania punktów. Pomimo pomyślnej oceny formalnej i merytorycznej, jak również wysokiej liczby przyznanych punktów, wniosek nie został przyjęty do dofinansowania z powodu braków środków finansowych.
Z dobrych wiadomości warto jeszcze zaznaczyć, że Żyrardów bierze udział w dwóch projektach kluczowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013: „Przyspieszenie wzrostu konkurencyjności województwa mazowieckiego, przez budowanie społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy poprzez stworzenie zintegrowanych baz wiedzy o Mazowszu" oraz "Rozwój elektronicznej administracji w samorządach województwa mazowieckiego wspomagającej niwelowanie dwudzielności potencjału województwa”. W tym roku ma ruszyć realizacja wymienionych projektów - jesteśmy już po wypełnieniu ankiet diagnozujących, a w najbliższym czasie mam nadzieję podpiszemy porozumienie w tej sprawie z Województwem Mazowieckim.

O dofinansowanie jakich inwestycji z funduszy UE Miasto planuje ubiegać się w 2009 roku?

Andrzej Wilk: W roku bieżącym planujemy opracowanie i złożenie wniosków, dotyczących bardzo różnych sfer życia Miasta. Projekty dotyczyć będą m.in. termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, w tym Kantoru, przeciwdziałania wykluczeniu informacyjnemu – szerokopasmowy dostęp do Internetu, budowy ścieżek rowerowych oraz rewitalizacji. Będziemy także chcieli złożyć wnioski na budowę basenu i lodowiska, a dokładniej mówiąc na refundację poniesionych kosztów, gdyż kwalifikują się one od stycznia 2007 r.
Najnowszym projektem, nad którym trwają parce koncepcyjne, jest utworzenie w Żyrardowie Centrum Informacji Turystycznej „Industrialne Mazowsze”, którego celem będzie promocja najcenniejszych i najciekawszych zabytków z dziedziny przemysłu i techniki naszego regionu.

Czy poza funduszami strukturalnymi UE Żyrardów stara się o dofinansowanie inwestycji z innych źródeł?

Andrzej Wilk: W 2008 r. złożyliśmy wiele wniosków m.in. do Ministerstwa Kultury, Ministerstwa Sportu, PFRON-u, NFOŚiGW. Staramy się wykorzystywać każdą możliwość do pozyskiwania środków zewnętrznych. Dzięki temu udało nam się zrealizować m.in. kompleks boisk sportowych przy Zespole Szkół Publicznych nr 1, w ramach rządowego programu „Moje boisko – Orlik 2012” oraz dzięki dotacji z Urzędu Marszałkowskiego wytyczyć i oznakować Miejską trasę turystyczną "Spacer po XIX-wiecznej osadzie fabrycznej" – projekt  realizowany wspólnie z żyrardowskim oddziałem PTTK.
W ramach komponentu „J” Samorządowego Instrumentu Wsparcia Rozwoju Mazowsza pozyskaliśmy ponad 600 tys. zł na budowę ulicy Kasprowicza, na odcinku między Mickiewicza a Mazowiecką. W ramach tego zadania, poza utwardzeniem nawierzchni, zrealizowana została kanalizacja deszczowa, chodnik z kostki betonowej, zatoki parkingowe, a także oświetlenie uliczne.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje aktualnie projekt systemowy, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego pn „Razem łatwiej”, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII, poddziałania 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej”. Projekt adresowany jest do osób korzystających z pomocy społecznej, długotrwale bezrobotnych, które borykają się z problemami opiekuńczo-wychowawczymi i trudną sytuacją materialną. Osoby objęte projektem uczestniczą w warsztatach doskonalących oraz korzystają z poradnictwa specjalistycznego, co służy aktywizacji zawodowej i wspiera ich rozwój społeczny. Koszt realizacji projektu to 203,6 tys. zł, z czego dofinansowanie ze środków EFS-u stanowi ponad 182 tys. zł.
Należy również przypomnieć, że Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Żyrardów” Sp. z o.o. finalizuje realizację potężnego, wielozadaniowego projektu z udziałem środków z Funduszu Spójności, mającego za cel rozbudowę i modernizację istniejącej, a także budowę nowej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na terenie Miasta Żyrardów oraz sąsiedniej Gminy Jaktorów. Jest to wspólny projekt przygotowany i zgłoszony do dofinansowania przez obydwa nasze samorządy. Łączna wartość projektu to ponad 23 mln. euro. Fundusz Spójności pokrywa aż 78,6% kosztów realizacji przedsięwzięcia, co oznacza, że wyasygnuje na ten cel 18,3 mln. euro. Cztery spośród pięciu ujętych w projekcie zadań inwestycyjnych dotyczą Żyrardowa i związane są z budową lub rozbudową infrastruktury wodociągowej oraz kanalizacyjnej (sanitarnej i deszczowej), modernizacją oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody „Mokra” oraz miejskiego ujęcia wody pitnej „Sokule”.
W ostatnim czasie Centrum Kultury w Żyrardowie pozyskało 200 tys. zł na dwa projekty złożone w ramach programów operacyjnych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dofinansowanie w kwocie 50 tys. zł otrzymał projekt „Obraz i Dźwięk: Żyrardowska Fabryka Sztuki WŁODEK PAWLIK”, złożony w ramach Programu Operacyjnego Wydarzenie artystyczne. Projekt dotyczy dużego widowiska muzycznego, który odbędzie się na terenie dawnych Zakładów Lniarskich z okazji 180-lecia powstania fabryki.
Z kolei w ramach Programu Operacyjnego Rozwój infrastruktury kultury Centrum Kultury złożyło wniosek na Zakup wyposażenia służącego działalności kulturalnej i edukacyjnej. Do Ministerstwa wpłynęło ponad tysiąc wniosków, z czego tylko 225 otrzymało dofinansowanie, w tym również nasz. Centrum Kultury otrzymało 150 tys. zł z przeznaczeniem na zakup m.in. kurtyny, ekranu wraz z ramą, systemu oświetleniowego, ruchomej sceny. Modernizacja posiadanej przez CK infrastruktury w znaczący sposób wpłynie na poprawę funkcjonowania tej placówki.

Czy fakt, że po raz pierwszy od wielu lat mamy w Sejmie posła z Żyrardowa może nam w jakiś sposób pomóc w staraniach o środki zewnętrzne, w tym te najważniejsze - fundusze unijne?

Andrzej Wilk: I tu jest pewien kłopot. Wynik wyborów parlamentarnych sprawił, że mamy co prawda posła z Żyrardowa, ale jest to niestety poseł partii opozycyjnej. Mając na względzie bardzo napięte relacje między koalicją rządzącą a PiS, lepiej byłoby dla Żyrardowa, abyśmy nie byli kojarzeni z posłem opozycji. Taka etykietka może miastu bowiem bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Czyli występowanie przez Pana Posła w roli adwokata spraw Żyrardowa nosi znamiona  „niedźwiedziej przysługi”?

Andrzej Wilk: W świetle napiętych stosunków między PiS a PO, tak można byłoby to ująć.

Ale przecież Pan Poseł w czasie prac nad tegorocznym budżetem państwa wnioskował na forum Sejmu m.in. o zarezerwowanie środków na budowę obwodnicy Żyrardowa i rewitalizację budynku Resursy. Nie docenia Pan tych zabiegów? Co prawda poprawki nie przeszły, ale przynajmniej próbował...

Andrzej Wilk: No właśnie. Jeszcze przed głosowaniem było wiadomo, że poprawki zgłaszane przez PiS nie będą miały poparcia sejmowej większości. Że zgłoszenie takich poprawek jest raczej zabiegiem „pod publikę”, wydarzeniem które Pan Poseł będzie mógł wykorzystać „marketingowo” do własnych celów (co też się stało), aniżeli działaniem ukierunkowanym na pozytywny dla Miasta efekt.
Mam nadzieję, że nikomu z koalicji rządzącej, ani też nikomu na poziomie urzędu wojewódzkiego i marszałkowskiego, nie zapadło w pamięć, że obwodnica Żyrardowa i rewitalizacja Resursy, to przedsięwzięcia bliskie sercu posła ze skonfliktowanej, opozycyjnej formacji. Bo wtedy, ich los byłby z góry przesądzony...
Tak oczywiście być nie powinno. O wyniku głosowania powinna decydować wartość merytoryczna zgłaszanego wniosku, a nie to czy wnioskodawca reprezentuje koalicję czy opozycję. Jednak praktyka dnia codziennego w świecie dużej polityki, już od wielu lat wygląda zupełnie inaczej. Bardziej liczy się kto, a nie co postuluje. Możemy nie akceptować takiej logiki postępowania i tak bezpardonowej walki między koalicją i opozycją, ale nie sposób udawać, że rzeczywistość wygląda inaczej.

Czyli jak Pana zdaniem Pan Poseł może pomóc rodzinnemu miastu?

Andrzej Wilk: Antagonizmy między koalicją a opozycją, a zwłaszcza między PiS a PO, są na tyle duże, iż z korzyścią dla Miasta byłoby, gdyby Pan Poseł skoncentrował swoją aktywność na rozwiązywaniu problemów państwa, a wobec miasta stosował zasadę primum non nocere. I to już będzie dla nas ogromna pomoc.
Udało nam się wypracować bardzo dobre relacje z administracją rządową na poziomie województwa, a także z samorządem wojewódzkim - czyli z tymi podmiotami, od których decyzji zależy realizacja wielu z naszych zamierzeń. Jest to dla nas dużo cenniejsze, niż fakt posiadania opozycyjnego posła w parlamencie, który z sejmowej mównicy dwa czy trzy razy w czasie czteroletniej kadencji wymieni nazwę naszego miasta.
Nie winię Pana Posła, że mimo pewnie szczerych chęci i ambitnych planów, w niczym nie może nam dziś pomóc i niczego dla rodzinnego miasta załatwić. W końcu nie zasiada w ławach opozycyjnych z własnego wyboru. Takie są po prostu realia.