Nasze miasto jest niezwykle cennym przykładem ośrodka przemysłowego, związanego z przemysłem włókienniczym Królestwa Polskiego. To jedno z pierwszych nowoczesnych miast w Polsce o tak bogatym programie funkcji, pięknej i konsekwentnej urbanistyce oraz interesującej architekturze.

Żyrardów powstawał w latach 70. XIX wieku, jako nowatorskie osiedle mieszkaniowe o wnikliwie przemyślanej koncepcji podziału przestrzeni. Polegała ona na wydzieleniu w obrębie osady stref jednorodnego zagospodarowania: odpoczynku, pracy, kultury i handlu, z wyraźnym odseparowaniem funkcjonalnym części fabrycznej od mieszkalnej, przy jednoczesnym ich kompozycyjno - architektonicznym zespoleniu. Podstawą rozwoju Żyrardowa był przemysł lniarski, który warunkował wzrost miasta, rytm jego przemian społecznych i gospodarczych, a także kierunek przemian urbanistycznych i architektonicznych. Był on na tyle silnym czynnikiem miastotwórczym, że już pod koniec XIX wieku Żyrardów stanowił w pełni rozwinięty i zintegrowany organizm miejski.

O wyjątkowości założenia urbanistyczno-architektonicznego Żyrardowa stanowi przede wszystkim jego autentyczność. Do czasów nam współczesnych zachowała się pierwotna kompozycja przestrzenna miasta oraz blisko 95% pierwotnej zabudowy, która w większości przypadków wciąż pełni nadane jej niegdyś przez budowniczych funkcje. Dzięki temu Żyrardów oferuje jedyne w swoim rodzaju spotkanie przeszłości z przyszłością...

Pomniki Historii ustanawiane są przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od 1994 r. to najwyższe wyróżnienie nadano 60 zabytkom.