187 lat temu, 9 sierpnia 1830 r. – spisano akt notarialny zawiązania spółki ,,Karol Scholtz i Współka” celem rozwijania mechanicznego przędzenia lnu na maszynach według wynalazku Filipa de Girarda.

Do spółki weszli: Tomasz, Jan i Henryk Łubieńscy – właściciele dóbr w Rudzie Guzowskiej, gdzie zaplanowano budowę żyrardowskiej fabryki, Józef Lubowidzki – wiceprezes Banku Polskiego i Karol Scholtz – radca handlowy Banku.

Biorąc pod uwagę fakt, że Henryk Łubieński był jednocześnie dyrektorem Banku Polskiego, oznacza to jednoznacznie, że kierownictwo Banku zaangażowane było w finansowanie i realizację Fabryki Wyrobów Lnianych w Żyrardowie, nazywanym wówczas Girardowem, od nazwiska Filipa de Girarda, który został dyrektorem technicznym fabryki.

Spółka miała reprezentować przedsiębiorstwo zajmujące się przędzeniem lnu na maszynach wynalazku Filipa de Girarda, wyrabianiem z przędzy płótna i innych wyrobów lnianych oraz prowadzić sprzedaż własnych wyrobów.

Spółka zawiązana została na 20 lat. Tymczasową siedzibę miała na warszawskim Marymoncie, gdzie wcześniej, w 1828 r. powstała fabryka dla celów eksperymentalnych. Zasadniczym jednak celem była żyrardowska fabryka, której budowa ruszyła jeszcze przed spisaniem aktu notarialnego, czyli na początku 1830 roku. Przystąpiono wówczas do budowy przędzalni mechanicznej i tkalni ręcznej. W tym samym czasie szła produkcja eksperymentalna na Marymoncie, którą kierował Filip de Girard.

Prace przy budowie żyrardowskiej fabryki przerwał wybuch powstania listopadowego. Stanęła również produkcja w fabryce na Marymoncie, którą zamieniono w fabrykę broni, a sam Filip de Girard uczestniczył w powstaniu.  

W 1832 prace ruszyły na nowo. Produkcja w żyrardowskiej fabryce ruszyła 24 lipca 1833 r. i tę datę uznaje się za datę powstania Fabryki Wyrobów Lnianych w Żyrardowie, a datę 3 sierpnia 1830 r. – za dzień narodzin osady zwanej Żyrardowem. 

Powstał jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów przemysłowych w naszym kraju, a nawet w Europie Środkowej, zaplanowany przez wybitnego wynalazcę, Filipa de
Girarda, zrealizowany pod jego bezpośrednim nadzorem, w oparciu o najnowocześniejszą technologię produkcji.  

Źródło: ,,Żyrardów 1929 - 1945” pod red. Ireny Pietrzak Pawłowskiej.

Kopia aktu notarialnego zawiązania spółki ,,Karol Scholtz i Współka” wyeksponowana jest w żyrardowskiej Kręgielni na wystawie ,,Żyrardów – miasto tkaczy i wizjonerów”. Oryginał znajduje się w Archiwum Państwowym m.st. Warszawy.