1 stycznia 2019 roku weszła w życie ustawa zmieniająca dotychczasowe zasady działania nieodpłatnej pomocy prawnej. Dzięki nowym przepisom, wprowadzonym z inicjatywy Prezydenta RP, z tego rodzaju świadczenia skorzystać może każdy, kto zdeklaruje, że nie jest w stanie ponieść kosztów pomocy odpłatnej.

Nowelizacja ustawy otwiera ograniczony dotąd katalog osób uprawnionych do korzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej oraz poradnictwa obywatelskiego. Usługi te dostępne są teraz dla każdego, kto złoży oświadczenie, że nie może pozwolić sobie na skorzystanie z pomocy odpłatnej. Warto podkreślić, że do takiej deklaracji nie trzeba dołączać żadnych zaświadczeń urzędowych, ani innych dokumentów. System opiera się na zaufaniu państwa do obywatela.

Poradnictwo obywatelskie

Nowością w ustawie jest również instytucja „poradnictwa obywatelskiego”. Polega ono na udzieleniu wsparcia poprzez przygotowanie planu rozwiązania problemu, z jakim zgłasza się osoba potrzebująca – np. wyjścia z zadłużenia kredytowego. Doradca poinformuje interesanta o przysługujących mu uprawnieniach oraz o spoczywających na nim obowiązkach i udzieli pomocy w samodzielnym rozwiązaniu problemu, w tym w realizacji przygotowanego wspólnie planu. Sprawy, z którymi zgłaszają się obywatele często wymagają współpracy trwającej dłużej niż tylko jedno spotkanie. Niekiedy sama pomoc w postaci  wyjaśnienia przepisów i napisania pisma jest niewystarczająca. Konieczne wówczas jest opracowanie całego planu wyjścia z trudnej sytuacji - skomplikowanej nie tylko z powodu problemów prawnych. Nowa ustawa wprowadza taką możliwość.

Pomoc na wyciągnięcie ręki

Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub poradnictwa obywatelskiego odbywa się w punktach wyznaczonych przez powiaty, według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty. Istnieje możliwość skorzystania z pomocy poza kolejnością, jeżeli uzasadniają to ważne powody. Zawsze poza kolejnością przyjmowane są kobiety w ciąży. Bardzo ważnym aspektem nowej ustawy jest nałożenie na starostę obowiązku sporządzania i aktualizowania listy instytucji, które świadczą nieodpłatne porady prawne na terenie powiatu.

Nieodpłatna, ale nie bezpłatna

Nieodpłatnej pomocy prawnej udziela osobiście adwokat lub radca prawny, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, z ich upoważnienia, aplikant adwokacki lub aplikant radcowski. Pomoc zostaje udzielona potrzebującemu nieodpłatnie, co nie oznacza, że osoba ją świadcząca nie jest wynagradzana. Usługa świadczona jest przez profesjonalistów na podstawie umowy zawartej z powiatem. Jest ona finansowana z budżetu państwa poprzez udzielanie dotacji celowej powiatom.

Darmowa pomoc prawna polega na:

• przekazaniu informacji o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących danej osobie uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym,
• wskazaniu sposobu rozwiązania powstałego problemu prawnego,
• sporządzeniu projektu pisma, z wyłączeniem pism procesowych sporządzanych na potrzeby karnego postępowania przygotowawczego lub na potrzeby postępowania sądowego oraz postępowania sądowoadministracyjnego – w to miejsce prawnik udzielający nieodpłatnej pomocy prawnej może sporządzić projekt pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

źródło: www.prezydent.pl