Osada fabryczna ma szansę stać się Pomnikiem Historii Polski
Miasto Żyrardów w roku bieżącym podjęło starania o wpisanie zabytkowej osady fabrycznej na listę Pomników Historii Polski. Dotychczasowe efekty prac nad dokumentacją zostały skonsultowane z przybyłymi do Żyrardowa przedstawicielami Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, opiniującego wnioski do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisanie zabytku na listę Pomników Historii. Przedstawiona prezentacja, a następnie spacer po żyrardowskiej starówce zrobił na gościach duże wrażenie.
Pomnik Historii, to szczególna forma ochrony najcenniejszych zabytków na terenie Polski. Uznanie zabytku za Pomnik Historii jest szczególną formą nobilitacji. Do tego trudnego i niezwykłego uprzywilejowania można zgłaszać zabytek o znaczeniu ponadregionalnym, o dużych wartościach historycznych, mający znaczenie dla polskiego dziedzictwa kulturalnego. Obecnie na tej liście znajduje się 36 obiektów z terenu całej Polski, a z naszego województwa takie wyróżnienie uzyskał jedynie historyczny zespół miasta Warszawy z Traktem Królewskim i Wilanowem.
15 grudnia na zaproszenie prezydenta Żyrardowa nasze miasto odwiedzili przedstawiciele Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków – Mariusz Czuba, zastępca Dyrektora KOBiDZ oraz pani Anna Hanaka z działu strategii ochrony zabytków. Celem tej wizyty było poznanie Żyrardowa, jego historii, a także zapoznanie się z dokumentacją historyczno – konserwatorską, przygotowywaną na potrzeby wniosku o wpis Osady Fabrycznej na listę Pomników Historii. Nad dokumentacją pracuje zespół pracowników Urzędu Miasta Żyrardowa pod kierunkiem Miejskiego Konserwatora Zabytków.
- W zasadzie nasze prace dobiegają już końca – mówi Monika Butt-Hussaim, Miejski Konserwator Zabytków – Dlatego na tym końcowym etapie zależało nam na skonsultowaniu przygotowanej dokumentacji z przedstawicielami KOBiDz. W trakcie przygotowanej specjalnie na spotkanie prezentacji odbyła się bardzo rzeczowa i merytoryczna dyskusja. Goście fachowym okiem spojrzeli na naszą dotychczasową pracę, zgłaszając cenne uwagi i propozycje, które z pewnością uwzględnimy w dokumentacji, w celu wzmocnienia argumentacji przemawiającej za nadaniem osadzie fabrycznej statusu Pomnika Historii Polski.
Wizyta przedstawicieli KOBiDz-u zakończyła się długim spacerem po osadzie fabrycznej. Zwiedzanie rozpoczęto od Placu Jana Pawła II i kościoła pw. Matki Bożej Pocieszenia. Goście z zainteresowaniem oglądali także kwartały domów robotniczych oraz dawne wille dyrektorskie. Szczególną uwagę zwrócono na zachowane do dnia dzisiejszego drewniane budynki gospodarcze tzw. komórki. Kolejnym etapem spaceru był teren dawnego Bielnika z funkcjonującą fabryką wyrobów lnianych oraz park i willa K. Dittricha, gdzie goście podziwiali panoramę Żyrardowa z 1899 r. Spacer zakończył się na terenie Centrali dawnych zakładów lniarskich.
Podczas zwiedzania żyrardowskiej starówki na gościach z KOBIDZ-u największe wrażenie zrobił dobry stan zachowania oraz wielkość całego zespołu zabudowy osady fabrycznej, a także zachowanie pierwotnego układu osady i funkcji większości budynków. Podkreślali, że ogromnym atutem naszej osady fabrycznej - świadczącej o jej unikalnym w skali kraju, a nawet Europy charakterze - jest jej autentyczność. To właśnie między innymi ten atut daje nam spore szanse na wpisanie osady na listę Pomników Historii Polski.