Program Rewitalizacji Miasta Żyrardowa
O potrzebie rewitalizacji zabytkowej tkanki Żyrardowa, jako sposobie na ożywienie społeczno - gospodarcze uśpionego po likwidacji zakładów lniarskich miasta, zaczęto rozmawiać już w 2000 roku. Zaś w 2004 roku nasze miasto, jako jedyne na Mazowszu, posiadało przygotowany i zatwierdzony program rewitalizacji.
Obecnie Urząd Miasta Żyrardowa przygotowuje aktualizację Lokalnego Programu Rewitalizacji zgodnie z Instrukcją dotycząca przygotowania projektów rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 oraz preferencji dla projektów mających na celu przywrócenia ładu przestrzennego.
Misją naszego programu jest kompleksowa odnowa przestrzenna, gospodarcza i społeczna wyznaczonego do rewitalizacji obszaru miasta. Obszar ten obejmuje zarówno centrum miasta wraz z zabytkową zabudową Osady Fabrycznej i terenem po-przemysłowym, jak i tereny najbardziej zdegradowanej dzielnicy mieszkaniowej.
Programem rewitalizacji objęto następujące tereny:
- centrum miasta wraz z zabytkową zabudową tzw. „Osadą Fabryczną”,
- obszarów poprzemysłowych obejmujących tereny dawnych Zakładów Przemysłu Lniarskiego im. Rewolucji 1905 r, Zakładów Przemysłu Pończoszniczego „Stella”.
- najbardziej zdegradowanych dzielnic mieszkaniowych.
Zabytkowe centrum Żyrardowa stanowi dziś dziedzictwo europejskiej kultury materialnej,
bo jak powszechnie się uważa, jest jedynym w Europie, zachowanym w całości, zespołem urbanistyczno-architektonicznym miasta przemysłowego przełomu XIX i XX wieku. Obiekty Osady Fabrycznej i cały jej układ urbanistyczny wpisane są do rejestru zabytków. W centrum miasta znajdują się strefa ochrony konserwatorskiej.
W Gminnej Ewidencji Zabytków figuruje 368 zabytków, w tym 201 wpisanych do rejestru zabytków.
Przy określeniu obszaru rewitalizacji w Żyrardowie wzięto pod uwagę następujące problemy:
Sfera społeczna:
* wysoki poziom ubóstwa,
* wysoka przestępczość,
* niski poziom edukacji,
* niska aktywność NGO,
* niewystarczający poziom uczestnictwa w życiu publicznym (np. niska frekwencja w wyborach),
* niepłacenie czynszów;
Sfera przestrzenna:
*degradacja stanu technicznego obiektów budowlanych w ok. 90% zabytkowych (w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym),
* pustostany, niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę techniczną,
* niski poziom obsługi komunikacyjnej,
* deficyt i niskiej jakości tereny publiczne (m.in. podwórka w kwartałach mieszkalnych),
* niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych do zmieniających funkcji obszaru;
Sfera środowiskowa:
* przekroczenie standardów jakości środowiska m.in. zanieczyszczenie powietrza-niska emisja (strefa z występującym przekroczeniem poziomów dopuszczalnych pyłu PM10 i innych);
* zdegradowanie i zaśmiecenie koryta i burt rzeki Pisi Gągoliny oraz stawów wraz z otoczeniem.
Równolegle z pracami nad aktualizacją Programu Rewitalizacji Miasto Żyrardów realizuje projekt Rewitalizacja Miasta Żyrardowa motorem przemian społeczno-gospodarczych, na który pozyskane zostały środki w ramach konkursu ,,Modelowa rewitalizacja miast".